Jom Jeroesjalajiem (Hebreeuws: יום ירושלים) is een nationale Israëlische feestdag en betekent letterlijk "Jeruzalem dag". Jaarlijks wordt op deze nationale feestdag gevierd dat Oost-Jeruzalem inclusief de Oude Stad tijdens de Zesdaagse Oorlog van 1967 in Israëlische handen viel. Op 30 november 1948, na het staken van de strijd tussen het Israëlische leger en het Jordaanse leger in Jeruzalem, trokken twee officieren – luitenant-kolonel Moshe Dayan van het Israëlische leger en luitenant-kolonel Abdallah A-Tal van het Jordaanse leger – met dikke waspotloden een onnauwkeurige wapenstilstandslijn op een kaart van Jeruzalem.
Luitenant-kolonel Moshe Dayan en luitenant-kolonel Abdallah A-Tal
Deze lijn, inclusief het Niemandsland tussen de twee partijen, werd later opgenomen in de wapenstilstandsovereenkomst tussen Israël en Jordanië van 3 april 1949.
De Stadslijn verdeelde Jeruzalem tussen Israël (in het westelijke deel) en Jordanië (in het oostelijke deel, inclusief de Oude Stad en de Tempelberg) gedurende 19 jaar, tot de Zesdaagse Oorlog in juni 1967, toen Israël de stad herenigde.
Gedurende deze 19 jaar plaatste het Jordaanse leger sluipschutters op de stadslijn en startte het regelmatig schietincidenten op burgers en andere doelen aan de Israëlische kant van de stad, waardoor het leven in de nabijgelegen Israëlische wijken bijna ondraaglijk werd.
Bovendien hebben de Jordaniërs hun toezegging (in het Wapenstilstandsverdrag) geschonden om Joden vrije toegang te verlenen tot de heilige plaatsen, voornamelijk tot de Westelijke Muur en tot de begraafplaats op de Olijfberg. Ze ontheiligden ook Joodse heilige plaatsen.
Op 7 juni 1967 gaf minister van Defensie Moshe Dayan de volgende verklaring, welke tijdens Jeruzalemdag vaak wordt geciteerd: "Vanochtend heeft het Israëlische leger Jeruzalem bevrijd. We hebben Jeruzalem, de verdeelde hoofdstad van Israël, verenigd. We zijn teruggekeerd naar de heiligste van onze heilige plaatsen, om er nooit meer afstand van te doen. Naar onze Arabische buren reiken wij, ook op dit uur – en met extra nadruk op dit uur – onze hand in vrede. En aan onze Christelijke en Islamitische medeburgers beloven wij plechtig volledige religieuze vrijheid en rechten. We zijn niet naar Jeruzalem gekomen ter wille van de heilige plaatsen van andere mensen, en niet om de aanhangers van andere geloofsovertuigingen te hinderen, maar om het geheel ervan te beschermen en daar samen met anderen in eenheid te leven."
Minister van Defensie Moshe Dayan (C), IDF-stafchef Yitzhak Rabin (R) en Jeruzalemcommandant Uzi Narkis lopen door de Leeuwenpoort de Oude Stad van Jeruzalem binnen.
Op 30 juli 1980 keurde de Knesset - het Israëlische parlement - officieel de Jeruzalemwet goed, die de stad de volledige en verenigde hoofdstad noemde.
De Jeruzalemwet (Hebreeuws: חוק יסוד: ירושלים בירת ישראל) is een Israëlische basiswet die op 30 juli 1980 door de Knesset werd aangenomen. In deze wet stelde men dat "Jeruzalem de eeuwige en ondeelbare hoofdstad van Israël is".
De wet is in Resolutie 478 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties veroordeeld als een schending van het volkenrecht, omdat de wet een zogenaamde eenzijdige annexatie van Oost-Jeruzalem inhoudt. Een deel van de internationale gemeenschap erkent de in 1980 Israëlische annexatie van Oost-Jeruzalem niet.
Op 23 maart 1998 keurde de Knesset de Jeruzalemdagwet goed, waardoor de dag een nationale feestdag werd.
Jom Jeroesjalajim valt ieder jaar op 28 iar (in de maand mei of juni). Dit jaar (2024) begint de Jeruzalem Dag - Jom Jeroesjalajim - in de avond van 4 juni tot de volgende dag in de avond van 5 juni.
Opmerkingen